Actieterreinen van Belgapom

Milieu

Belgapom verleende haar actieve medewerking aan de opmaak van de VITO-studie rond de Best Beschikbare Technologie voor de groente- en fruit verwerkende industrie, deze studie heeft ondertussen al een eerste actualisatie in 2014 achter de rug. Download deze studie.

Via UNIZO is Belgapom actief vertegenwoordigd in de Vlaamse MINA-raad.

Opleidingen en seminaries

Belgapom organiseert ook diverse algemene en specifieke opleidingen en is via zijn koepelfederatie FVPhouse erkend als Q-for opleidingsverstrekker. Hierdoor kunnen bedrijven voor deze opleidingen genieten van de Waalse opleidingscheques en van het Vlaamse KMO-portefeuille.

Op regelmatige basis organiseert Belgapom i.s.m. FVPhouse seminaries rond thema’s die het beroep aanbelangen.

Innovatie

De snel groeiende Belgische aardappelsector heeft nood aan voortdurende innovatie doorheen de ganse aardappelketen. Belgapom organiseert om de twee jaar de internationale vakbeurs voor aardappelen, groenten en fruit Interpom in Kortrijk Xpo.

Belgapom zet samen met zijn leden ook in op innovatieprojecten en dit i.s.m. Flanders Food en Walagrim.

Belgapom heeft op een actieve wijze het congres van de Europese vereniging van onderzoekers in de aardappelsector (EAPR) in 2014 in Brussel ondersteund.

In 2017 werd WatchITgrow gelanceerd. Deze webapplicatie is het resultaat het Ipot-project in het kader van Belspo, uitgevoerd door Belgapom, VITO, CRA-W en ULG en biedt de telers de mogelijkheid om hun aardappelpercelen te volgen via satellietbeelden, gekoppeld aan diverse informatie zoals weer, bodem e.d. Dit innovatief instrument wordt uitgebouwd tot een volwaardig teeltadvies.

Teeltbegeleiding

Tevens is Belgapom stichtend lid van het vzw OVPG (Overlegplatform voor de Verwerking van en handel in Plantaardige Grondstoffen en producten), waarbinnen met andere plantaardige sectoren gewerkt wordt aan een globaal voedselveiligheidssysteem voor de primaire sector. Dit resulteerde in de Vegaplan-standaard, een document dat toelaat aan land- en tuinbouwbedrijven om zich voor diverse teelten extern te laten auditen voor voedsel- en plantenveiligheid, leefmilieu en technologische kwaliteit. Sinds 2014 werd ook een luik duurzaamheid en IPM toegevoegd.

Belgapom is tevens stichtend lid van de vzw Vegaplan.be, dat instaat voor het beheer van deze standaard en de aangesloten bedrijven.

De Vegaplan-standaard is gelijkwaardig verklaard met gelijkaardige systemen in Nederland (VVAk en VV aardappelen) en Duitsland (Q&S).

Kwaliteit en voedselveiligheid

Samen met Vegebe en Fresh Trade Belgium heeft Belgapom de Gids Autocontrole AGF Handel & Verwerking uitgewerkt om de voedselveiligheid in deze schakels te verzekeren. Deze gids werd erkend door het FAVV op 3 januari 2007 en is de ideale basis met het oog op een certificering of validatie van het autocontrolesysteem voor de bedrijven actief in de AGF handel en verwerking. De gids werd uitgegeven in een gebruiksvriendelijke webapplicatie.

Jaarlijks organiseert Belgapom een sectoraal bemonsteringsplan aardappelen. Bij alle leden van Belgapom worden enkele stalen consumptieaardappelen genomen, die werden geanalyseerd op CIPC en zware metalen en de resultaten werden getoetst aan de normen menselijke voeding en dierenvoeder. Ook worden pootgoedstalen onderzocht op bruin- en ringrot. Hiermee voldoen deze bedrijven aan de vereisten van het FAVV. Bedrijven die niet via het sectorale bemonsteringsplan werken moeten zelf de ingangscontrole op hun grondstof bewijzen wat tot nog grotere kosten leidt. Het sectorale bemonsteringsplan (vanaf 2010 gevalideerd door het FAVV) wordt op basis van de resultaten jaarlijks aangepast.

Recent werd in bepaalde voedingswaren die in hun verwerkingsproces blootgesteld worden aan grote verhitting (> 120 °C) zoals koffie, gebak en aardappelproducten als friet en chips de aanwezigheid van acrylamide vastgesteld. Ook al zijn de gezondheidseffecten van deze stof nog niet bevestigd, toch heeft de aardappelverwerkende industrie reeds diverse stappen ondernomen waardoor de aanwezigheid ervan in frieten en chips sterk gereduceerd wordt.
Een en ander heeft geleid tot de uitwerking van een 'toolbox' door de Europese federatie EUPPA en de Europese federatie van de voedingsindustrie Food Drink Europe, die ook vermeld wordt op de website van de Europese Commissie. Door de Europese federatie voor de aardappelverwerking EUPPA werd een meertalige website uitgewerkt, Goodfries.eu, die de goede praktijk van het afbakken van friet illustreert.

Belgapom is de uitgever van de wasbaarheidskaarten voor bintje en vastkokende variëteiten. Deze kaarten geven een indeling voor verse, gewassen aardappelen in 5 klassen op basis van uitwendige kwaliteit. Deze wasbaarkaarten kunnen besteld worden op het Belgapom-secretariaat aan € 15 per set.

De Belgische aardappelverwerkende industrie heeft zichzelf een aantal kwaliteitsnormen opgelegd voor de productie van diepgevroren voorgebakken friet. Deze normen gaan in op de samenstelling, kwaliteit en kleur en werden neergelegd bij Federale Overheidsdienst Economische Zaken in 1998.

Fytosanitaire zaken

De problematiek van de voor planten schadelijke organismen (bruin- en ringrot, nematoden, wratziekte…) blijft een echt zorgenkind voor onze aardappelsector. Het vrije verkeer van goederen zorgt ervoor dat aardappelen en pootgoed vrij kunnen circuleren in de Europese markt.

Belgapom neemt ook het initiatief tijdens de besprekingen binnen het opvolgingscomité van het FAVV. Daarbij worden de belangen van de handel vooropgesteld.
Belgapom trekt de kar om samen met de landbouworganisaties en de proefcentra een preventieplan ‘nematoden’ uit te werken. Dit moet de aanwezigheid van aardappelcystenaaltjes verder reduceren.
In het kader van de autocontrole dienen bedrijven uit handel en verwerking een eigen bemonsteringsplan uit te werken. Belgapom wil ook op fytosanitair vlak de efficiëntie verhogen via een sectoraal bemonsteringsplan.

Marktinformatie

Alle leden van Belgapom ontvangen op regelmatige basis de ‘marktberichten’, die voor elke aardappelspecialist een onmisbare informatiebron zijn m.b.t. het reilen en zeilen van de Europese aardappelmarkt.

Daarnaast wordt wekelijks op vrijdagmorgen de Belgapom-notering bepaald door 4 vertegenwoordigers uit de sectie handel en 4 vertegenwoordigers uit de sectie verwerking. Deze marktindicatie maakt ook deel uit van de ‘cash settlement price’ voor de Europese termijnmarkt voor aardappelen in Frankfurt.

Belgapom is tevens partner van POMMAK, het online prijsinformatiesysteem voor de Belgische vrije aardappelmarkt.

Contracten

Belgapom informeert de leden m.b.t. de opmaak van goede aan- en verkoopcontracten.

Onder auspiciën van de FOD economie heeft Belgapom, samen met het Agrofront (ABS, Boerenbond en FWA) een kader gecreëerd voor goede praktijken bij de opmaak van teelt- en aankoopcontracten.

RUCIP

Ondanks goede contracten kunnen operatoren steeds geconfronteerd worden met problemen in het kader van de uitvoering ervan. Belgapom adviseert zijn leden in verband met het Europese kwaliteitsreglement RUCIP, dat via zijn Europese secretariaat in Brussel ook een expertise- en arbitrageregeling aanbiedt.

Promotie

Via diverse promotiecampagnes gefinancierd samen met de andere schakels in de keten en uitgevoerd door VLAM en APAQ-W wil Belgapom de consumptie van verse aardappelen, de uitvoer van aardappelen en het gebruik van gecertificeerd pootgoed stimuleren. Hiervoor wordt ook gebruik gemaakt van Europese steun via internationaal uitgewerkte promotieprojecten. Meer informatie via de website www.aardappel.be.

Belgapom staat ook in voor initiatieven met het oog op de exportpromotie van poot-en consumptieaardappelen i.s.m. VLAM, FIT en AWEX.

Belgapom participeerde met een autenthiek Belgisch frietkot in het Belgische paviljoen tijdens de wereldexpo van 2015 in Milaan, die doorging onder het thema 'Voedsel voor de planeet, energie voor het leven'.

In dit kader lanceerde Belgapom het boek 'de aardappel in België, land van de friet' en de figuur van James Bint, with a license to fry. Deze werd de wereldwijde ambassadeur van de echte 'Belgian fries'.

In 2017 werd een 3 jaar durende promotiecampagne gelanceerd in 5 Zuid-Oost-Aziatische landen onder het thema 'Belgian fries, from the heart of Europe'. Deze campagne loopt i.s.m. VLAM, APAQ-W en 5 Belgische bedrijven en geniet de steun van de Europese Commissie. Dit programma kreeg een follow-up in 2020 met een nieuwe campagne die zich focust op de volgende landen : China, Japan, Zuid-Korea en Singapore.

Sociaal vlak

Belgapom is één van de grondleggers van de op 1 juli 2006 in voege getreden nieuwe functieclassificatie en minimale loonbarema in de aardappelverwerking en de aardappelschilbedrijven. in 2020 leidde een update van de functieclassificatie ook tot een aangepaste CAO.

In overleg met Fevia (verwerking) en UNIZO (handel & verwerking) worden sociale dossiers opgevolgd.

Duurzaamheid

De aardappelteelt is een relatief lokale teelt waarbij door de aard van het product (een aardappel bestaat voor ongeveer 80 % uit water) slechts een beperkt transport toelaat.

Omwille van economische redenen worden op bedrijfsniveau tal van inspanningen geleverd om de milieu-impact van het transport zoveel mogelijk te beperken:

Teelt

Waarschuwingssystemen phythophthora: Sinds 1997 kunnen aardappeltelers zich aansluiten voor het regelmatig ontvangen van waarschuwingsberichten. Het project heeft als doel het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen terug te dringen door kalendermatige bespuitingen te vervangen door meer gerichte behandelingen op basis van een waarschuwing.
Bestrijding verspreiding nematoden (aardappelmoeheid) : Belgapom is een actieve partner in een project van de FOD Volksgezondheid, dat de verspreiding van Globodera spp. In België in kaart heeft brengt. Samen met de ganse keten werd een informatieve website uitgewerkt www.nematoden.be.
Ook de verplichte teeltrotatie in het kader van de Vegaplan-standaard (zie www.vegaplan.be) en de mogelijkheid om resistente variëteiten aan te wenden, zorgen voor een verlaagd risico op de verspreiding van dit schadelijk organisme.
Vegaplan standaard: Landbouwers worden meer en meer geconfronteerd met tal van vereisten, en dit zowel op het vlak van voedsel- en plantenveiligheid, milieu en kwaliteit. Met de Vegaplan Standaard voor de Primaire Plantaardige Productie wordt de landbouwer een leidraad geboden om in de praktijk aan deze vereisten te kunnen voldoen op een eenvoudige, haalbare én betaalbare manier. Bovendien zorgt een door het FAVV erkende auditprocedure voor een certificaat dat kan worden opgenomen in de kwaliteitssystemen van handel en verwerking. Daarnaast is het certificaat door de bevoegde Vlaamse en Waalse overheid erkent voor het invullen van de verplichting van IPM.
I(ntegrated) P(est) M( anagement): IPM is een Europese verplichting uitgewerkt in België door de bevoegde regio's. Het Vegaplan lastenboek en certificaat dekt vanaf 2014 deze verplichting in voor Vlaamse en Waalse telers. Eén van de verplichtingen is de beschikbaarheid van een lijst met erkende gewasbeschermingsmiddelen en hun gebruiksaanwijziging. I.s.m. PCA en FIWAP wordt deze voortdurend geactualiseerde lijst ter beschikking gesteld van de aardappeltelers via deze link : lijst erkende gewasbeschermingsmiddelen en hun toepassing.
Stockage van aardappelen : vanaf het seizoen 2020-2021 werd de toepassing van CIPC als kiemremmer in aardappelbewaarplaatsen verboden. Alternatieven van natuurlijke oorsprong werden geïntroduceerd. Een reinigingsprocedure van de bewaarplaatsen en een tijdelijke MRL werden gerealiseerd om de secteur te helpen in de transitie.

Handel & Verwerking

Efficiënt transport: transport van grondstoffen naar het bedrijf en het transport van de afgewerkte producten naar de eindklant wordt zo efficiënt mogelijk georganiseerd. Op bedrijfs- en sectorniveau worden hiervoor nieuwe initiatieven opgezet. Een voorbeeld hiervan is de deelname van de sector en diverse bedrijven aan het pilootproject in West-Vlaanderen dat het transport van diepgevroren groenten en aardappelproducten via het spoor wil bevorderen
Doorgedreven waterbesparingen en waterhergebruik, waarbij de voedselveiligheid toch gegarandeerd wordt. Het oppompen van grondwater werd sterk afgebouwd, praktisch alle bedrijven hebben een eigen afvalwaterzuivering en hergebruiken het gezuiverde water voor die stappen in het productieproces waarvoor toelating verleend wordt door het Federaal Voedselagentschap heeft een gunstige impact op het vlak van duurzaamheid met betrekking tot water.
Milieuvriendelijke verpakkingen: waar mogelijk worden verpakkingen op basis van hernieuwbaar en natuurlijk materiaal gebruikt. De bedrijven hebben op dit vlak FOST plus and Val-I-Pac geïntegreerd in hun werking.
Energieverbruik : bijna alle bedrijven, waaronder ook diverse KMO’s hebben zich in geschreven in een energiebenchmark- of audit of accord de branche, wat heeft geleid tot een sterke daling van het energieverbruik in de sector.
Tot slot hebben de bedrijven zelf een eigen traject met het oog op een duurzaam productieproces opgezet. Meer informatie vindt men o.a. op de websites van deze bedrijven.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

In opvolging van het VN Internationaal Jaar van de Aardappel in 2008 heeft Belgapom ervoor gekozen om in 2012 - 2015 een duurzame ondersteuning van het ontwikkelingsproject Conpapa van TRIAS in Chimborazo (Ecuador) op te zetten. Dit project kreeg ook de steun van 'ondernemers voor ondernemers'.

Belgapomkoos voor een continue begeleiding door de Belgapom task manager Marcel Delamillieure. Belgapom-leden worden uitgenodigd acties opzetten om het project in Ecuador verder de nodige ontwikkelingsinstrumenten te bezorgen. Verbeteringen op het vlak van de teelt en de bouw van een bewaarloods zijn er enkele van.

Belgapom werkte ook mee aan een werkbezoek van enkele boeren uit Conpapa aan de Belgische aardappelsector tijdens de lente 2013. Tevens werd geld ingezameld via sponsoring van een voettocht van 220 km door één van de Belgapom-bestuursleden naar Santiago de Compostella om bewaarkisten voor deze aardappelcoöperatie in Ecuador aan te kopen.

Samen met VTI & Rotary Torhout werd een sorteer, was en verpakkingsmachine ontwikkeld en geconfinancierd door Belgapom. Deze acties bezorgden Conpapa een stevige basis om op eigen houtje de weg te vervolgen.

Vanaf 2016 zette Belgapom, samen met TRIAS, Rotary, VTI en VLTI Torhout en ILVO de schouders onder een project van de Peruviaanse coöperatie Coopagros uit Andahuaylas in de Andes. Deze coöperatie verwerkt aardappelen tot (gevriesdroogde) chuños volgens een eeuwenoude traditie. Door de klimaatsverandering zijn vriesnachten niet meer verzekerd. TRIAS, met zijn partners, wil via een aangepaste vrieskamer deze coöperatie helpen deze traditie verder te zetten en het inkomen van de telers en hun gezinnen verzekeren.

Samen met de diverse partners werd dit uniek project voorgesteld onder de naam "Coalición Chuño" tijdens Interpom Primeurs 2016 in Kortrijk, en dit in aanwezigheid van Herman Van Rompuy, de eerste president van de Europese Raad.